تکم گردانی آئین کهن اردبیلی‌ها
تاریخ انتشار: ۲۹ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۳۶۵۶۵۱
به گزارش خبرگزاری صداوسیمای مرکز اردبیل؛ رواج بازی‌ها و سرگرمی‌های نوظهور و دیجیتال و زندگی مبتنی بر ماشین، سبب رسوخ بسیاری از آئین‌ها و سنت‌های فاخر گذشته شده است. امروز شاید تماشای فردی به عنوان "تکم چی" در کوچه و خیابان که عروسکی از بُز را روی چوبی دایره‌ای شکل شبیه میز سفالگری قرار داده و با خوانش اشعار ترکی، بز را به حرکت در می‌آورد، از سوی نوجوانان و جوانانی که غرق در تفریحات فضای مجازی هستند، عجیب و غیرمنتظره باشد، اما قدیمی‌ها این قبیل رسوم کهن و دیرپای را دوست دارند و به ترویج آن علاقه نشان می‌دهند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
تعریف تَکم
واژه تَکَم Takam در زبان ترکی از دو بخش ˈتکهˈ و ˈمˈ به معنی بُز نر قوی هیکل که در راس گله حرکت و به چراگاه هدایت می‌کند و ˈمˈ به عنوان ضمیر، معنی "بُز نر من" را تداعی می‌کند و تکم یک عروسک چوبی سنتی است و به کسی که این عروسک را بگرداند و همراه با شعر در شهر نوید آمدن نوروز را بدهد، تکمچی می‌گویند.
تکم خوان‌ها اشعاری درباره نوروز، زایش و نوزایی طبیعت می‌خوانند و علامت مشخصه آنها همین بز تزیین شده و تکم است و تکم خوانی یک نمایش عروسکی است که نادیده گرفته شدن آن به معنی بی‌توجهی به میراث فرهنگی این سرزمین است که نخستین نتیجه آن، خودباختگی و تمکین به فرهنگ و سنن وارداتی خواهد بود.
تکم گردان‌ها مژده بهار را می‌دهند و از مردم مژدگانی می‌گیرند و به این مژدگانی ”پای“ یا سهم گفته می‌شود. متاسفانه آیین تکم خوانی در حال فراموشی است، اما با بازشناسی و توجه فرهنگی به آن، می‌توان این رسم دیرینه را احیا کرد.
قسمت‌های تشکیل دهنده تکم
عروسک چوبی تکم به قطر حدود چهار، طول ۲۵ و عرض ۱۲ الی ۱۵ سانتیمتر ساخته می‌شود و آن را با مخمل و پارچه‌های رنگارنگ و بخصوص قرمز می‌پوشانند و روی پارچه را با پولک، زنگوله، سکه و گاه آینه تزیین می‌کنند.
رنگانگ بودن تکم در واقع بهار را تداعی می‌کند و رنگ سرخ آن به معنی شادی و نشاط است و این رنگ در مناطق آذربایجان و اردبیل بیشتر استفاده می‌شود به طوری که لباس عروس‌های این سرزمین‌ها در ادوار نه چندان دور، سرخ بوده و بعد‌ها با ترویج فرهنگ‌های دیگر رنگ سفید به خود گرفته است.
برخی تکم چی‌ها به جای عروسک بُز، از عروسک شتر در این آئین استفاده می‌کنند و در زیر این عروسک، میله‌ای چوبی وصل می‌کنند که آن میله از وسط چوبی دایره‌ای و سینی شکل، عبور داده می‌شود و تکم چی با یک دست، آن دایره چوبی را می‌گیرد و با دست دیگر از زیر آن، میله را می‌گیرد و همزمان با بالا و پایین بردن میله و گرداندن و رقص عروسک، شعرخوانی می‌کند.
منبع: خبرگزاری صدا و سیما
کلیدواژه: اردبیل تکم نوروز مراسم سنتی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iribnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری صدا و سیما» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۳۶۵۶۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تشییع دو شهید گمنام در مسجد مقدس جمکران
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ مرکز قم، همزمان با ایام شهادت امام جعفر صادق (علیه السلام) آئین تشییع و تدفین دو شهید گمنام دوران دفاع مقدس عصر امروز با حضور پرشور قشر‌های مختلف مردم و مسئولان استانی در مسجد مقدس جمکران برگزار شد.
در این آئین پیکر‌های مطهر این دو شهید والامقام از میدان آل یاسین تشییع و در صحن جامع امام مهدی (عج) مسجد مقدس جمکران به خاک سپرده شد.
این دو لاله گلگون کفن در عملیات‌های کربلای ۵ و عاشورا به شهادت رسیدند.
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان